Ο πρωινός καφές σάς βοηθά να ανταπεξέλθετε στις απαιτήσεις της ημέρας, μήπως κρατάει όμως τον εγκέφαλό σας σε υπερβολική εγρήγορση τη νύχτα, ακόμα και όταν κοιμάστε;
Νέα μελέτη δείχνει ότι η καφεΐνη δεν επηρεάζει μόνο τα επίπεδα ενέργειας, αλλά αλλάζει και τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια του ύπνου, ειδικά σε άτομα ηλικίας 20 ετών και άνω.
Ερευνητές στον Καναδά διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση καφεΐνης πριν τον ύπνο μπορεί να διατηρήσει τον εγκέφαλο σε ενεργή κατάσταση κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Η μελέτη χρησιμοποίησε ηλεκτροεγκεφαλογράφημα και τεχνητή νοημοσύνη για να εξετάσει πώς η καφεΐνη αλλάζει τη συμπεριφορά του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης.
«Χρησιμοποιήσαμε προηγμένη στατιστική ανάλυση και τεχνητή νοημοσύνη για να ανιχνεύσουμε λεπτές αλλαγές στη νευρική δραστηριότητα», δήλωσε ο κύριος συγγραφέας Philipp Thölke, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ.
«Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η καφεΐνη αύξησε την πολυπλοκότητα των εγκεφαλικών σημάτων, αντανακλώντας μια πιο δυναμική και λιγότερο προβλέψιμη νευρική δραστηριότητα, ειδικά κατά τη διάρκεια του ύπνου χωρίς γρήγορες κινήσεις των ματιών (φάση NREM), ο οποίος είναι κρίσιμος για την ενοποίηση της μνήμης και την γνωστική ανάκαμψη», δήλωσε.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η καφεΐνη αύξησε την πολυπλοκότητα των εγκεφαλικών σημάτων και την ικανότητα του εγκεφάλου να ισορροπεί μεταξύ τάξης και χάους», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Karim Jerbi, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ και διευθυντής του Εργαστηρίου Γνωστικής και Υπολογιστικής Νευροεπιστήμης.
«Σε αυτή την κατάσταση, ο εγκέφαλος λειτουργεί βέλτιστα. Μπορεί να επεξεργάζεται πληροφορίες αποτελεσματικά, να προσαρμόζεται γρήγορα, να μαθαίνει και να λαμβάνει αποφάσεις με ευελιξία».
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του ύπνου, αυτή η κατάσταση εγρήγορσης δεν είναι ακριβώς ιδανική.
«Η καφεΐνη διεγείρει τον εγκέφαλο και τον ωθεί σε μια κατάσταση εγρήγορσης, όπου είναι πιο ξύπνιος, σε εγρήγορση και αντιδραστικός», εξήγησε η συν-επικεφαλής της μελέτης Julie Carrier, διευθύντρια του Canadian Sleep and Circadian Network. «Αν και αυτό είναι χρήσιμο κατά τη διάρκεια της ημέρας για τη συγκέντρωση, μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο τη νύχτα: ο εγκέφαλος δεν θα χαλαρώσει ούτε θα αναρρώσει σωστά».
Οι ερευνητές παρακολούθησαν 40 υγιείς ενήλικες ενώ κοιμόντουσαν. Οι συμμετέχοντες έλαβαν κάψουλες καφεΐνης ή εικονικά φάρμακα σε διαφορετικές νύχτες, τρεις ώρες πριν τον ύπνο και στη συνέχεια μία ώρα πριν τον ύπνο.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η καφεΐνη αύξησε τα βήτα εγκεφαλικά κύματα -που συνήθως συνδέονται με την πνευματική δραστηριότητα και την εγρήγορση- και εξασθένησε τα πιο αργά εγκεφαλικά κύματα, όπως τα θήτα και τα άλφα, τα οποία συνδέονται με τον βαθύ και αναζωογονητικό ύπνο.
«Αυτές οι αλλαγές υποδηλώνουν ότι ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου, ο εγκέφαλος παραμένει σε μια πιο ενεργή, λιγότερο αναζωογονητική κατάσταση υπό την επίδραση της καφεΐνης», είπε ο Jerbi.
«Αυτή η αλλαγή στη ρυθμική δραστηριότητα του εγκεφάλου μπορεί να εξηγήσει γιατί η καφεΐνη επηρεάζει την αποτελεσματικότητα με την οποία ο εγκέφαλος αναρρώνει κατά τη διάρκεια της νύχτας, με πιθανές συνέπειες για την επεξεργασία της μνήμης», πρόσθεσε.
Η επίδραση της καφεΐνης ήταν ιδιαίτερα έντονη σε άτομα ηλικίας 20 έως 27 ετών, σε σύγκριση με τους μεσήλικες 41 έως 58 ετών.
Αυτή η διαφορά μπορεί να οφείλεται σε αλλαγές στους υποδοχείς αδενοσίνης στον εγκέφαλο. Η αδενοσίνη είναι μια χημική ουσία που συσσωρεύεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, προκαλώντας υπνηλία.
Η καφεΐνη μπλοκάρει τους υποδοχείς αδενοσίνης για να σας κρατήσει ξύπνιους , αλλά οι νεότεροι έχουν περισσότερους τέτοιους υποδοχείς, οπότε το διεγερτικό έχει ισχυρότερη επίδραση.
«Οι υποδοχείς αδενοσίνης μειώνονται φυσιολογικά με την ηλικία, μειώνοντας την ικανότητα της καφεΐνης να τους μπλοκάρει και να βελτιώνει την πολυπλοκότητα του εγκεφάλου, κάτι που μπορεί να εξηγεί εν μέρει τη μειωμένη επίδραση της καφεΐνης που παρατηρήθηκε στους μεσήλικες συμμετέχοντες», είπε η Carrier.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να κατανοηθούν οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της καφεΐνης στην υγεία του εγκεφάλου και να δοθούν εξατομικευμένες συστάσεις για διαφορετικές ηλικιακές ομάδες.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications Biology.
